همه‌گیری کووید-19 باعث شد که نقاط آسیب‌پذیر جدی زنجیره‌های تامین که به‌نظر بسیار کارآمد، در حد جهانی و امروزی بودند، مشخص شود. با تبدیل شدن کووید-19به یک وضعیت بومی و طبیعی، جهان می‌بایست برای شوک‌ها و فشارهای تورمی بیشتر که از تحریم‌های روسیه و شرایط عدم اطمینان و جنگی در سراسر اروپای شرقی آماده شود. در حال حاضر، بنادر و مرزهایی که به علت بسته‌شده و قفسه‌های خالی فروشگاه‌ها و خرده فروشان عمده فروشان، در سرتاسر جهان نشانگر عملیات گستردهای است که، شرکت‌ها باید انجام دهند تا زنجیره‌های تامین خود را انعطاف‌پذیرتر کنند. هرچند این اقدامات بسیار مهم و ضروری هستند و حتی ممکن است این شرکت‌ها را با فشار اقتصادی برای کاهش هزینه‌ها مواجه کنند ولی همچنان یک عامل مهم دیگر در مدیریت زنجیره تامین را از قلم انداخته اند: چابکی.
راهکارهایی برای ایجاد یک زنجیره تامین چابک
اختلال و تغییرات گسترده و سریع یک امری جدید بوده که در حال عادی شدن است. از آنجا که مدیران اقداماتی را برای محافظت در برابر کمبود عرضه انجام می‌دهند، واکنش زنجیره‌های تامین تا به امروز عمدتاً تدافعی بوده است. چابکی یکی از مسائلی است که مدیران و فعالان در حوزه ی زنجیره تامین آن را به عنوان یک ویژگی خوب می‌شناسند، ولی تبدیل آن به مسائل کمی دشوارتر است و در مواجهه با یک بحران کمتر احساس فوریت می‌کند. در نتیجه، اکثر شرکت‌ها بر روی بهبود عناصر ملموس‌تر عملکرد زنجیره تامین تمرکز کرده‌اند، جایی که معیارها و انتظارات در مورد عملکرد عواملی مانند هزینه، خدمات، کیفیت، موجودی و دارایی بسیار بهتر تعریف شده‌اند.
با این حال، هرچند به نظر می اید که عامل چابکی همچنان در بین این شرکت‌ها، عامل کمتر ملموس است، ولی اهمیت آن را کم نمی‌کند. توانایی صرفه‌جویی در پول یا عبور از یک بحران، اگرچه ضروری است، اما ابدا کافی نیست. در درازمدت، این چابکی است که می‌تواند بین عملیاتی که پیشرفت می‌کنند و عملیاتی که صرفاً سبب به اصطلاح زنده می‌مانند تفاوت ایجاد کند. هنگامی که اختلال رخ می‌دهد، رویه‌های ایجاد شده را تغییر می‌دهد، اما همچنین فرصت‌های جدیدی را نشان می‌دهد. سه مورد از مهمترین مزایای چابکی – داده‌های بهتر و به موقع‌تر و دید بهتر. توانایی اجرای سریعتر از رقبا؛ و روابط یکپارچه و مشارکتی با شرکای کلیدی زنجیره تامین – پاسخ سریعتر و بهتر به فرصت‌های جدید را ممکن می‌سازد.
زنجیره تامین چابک به دو دلیل مهم است. اول، ما در عصری از اختلال زندگی می‌کنیم. و قابلیت‌هایی که چابکی زنجیره تامین را بهبود می‌بخشد نیز می‌تواند به بهبود انعطاف‌پذیری آن کمک کند. از آنجایی که نیروهای جدید همچنان منابع تامین جهان را از بین می‌برند، از بلایای طبیعی شدیدتر و مکرر گرفته تا تحولات ژئوپلیتیکی، زنجیره‌های تامین باید ظرفیت خود را برای پیکربندی مجدد سریعتر برای حفظ جریان کالاها ایجاد کنند. این سطحی از چابکی است که قبل از همه‌گیری، اهمیت کمتری نسبت به حفظ یک زنجیره ساده‌تر و مقرون به صرفه‌تر از منبع تا مشتری داشت. رویکردهای تاریخی برای بهبود انعطاف‌پذیری معمولاً بر موجودی افزایشی، ظرفیت افزایشی یا تأمین‌کنندگان افزایشی متکی بودند. با این حال، این رویکردهای «فیزیکی» برای انعطاف‌پذیری همگی دارای سربار مالی هستند که وقتی عملکرد زنجیره تأمین اساساً بر اساس کارایی ارزیابی می‌شود، توجیه آن دشوار است. در آینده، رویکردهای دیجیتال و قابلیت‌های چابک جدید، انعطاف‌پذیری بهتری را با بار مالی کمتر ممکن می‌سازد.
ثانیاً، مدیران زنجیره تأمین اغلب بسیار نزدیکتر به بازارها و با درجه دقیق‌تری نسبت به مدیران سایر بخش‌های سازمان عمل می‌کنند. آنها به سیگنال‌های بازار دسترسی دارند که دیگران به آن دسترسی ندارند، مانند مشکل عرضه رقیب بالقوه. به این ترتیب، آنها می‌توانند فرصت‌های جدید را شناسایی کرده و به بسیج سازمان برای استفاده از این فرصت‌ها کمک کنند. این مزیت زمانی تشدید می‌شود که سازمان‌ها بتوانند سریعتر و دقیق‌تر از رقبای خود پاسخ دهند.
برای تقویت چابکی، رهبران زنجیره تامین باید علاوه بر بازی دفاعی، در حمله نیز بازی کنند. این یک تغییر اساسی در طرز فکر برای جهانی است که در آن زنجیرهتامین پیچیده‌تر، ارگانیک‌تر و قابل تغییر است. همچنین عمیق‌تر در استراتژی شرکت تعبیه شده است و نیاز به درک روشنی از نحوه پیکربندی زنجیرهتامین خود و قابلیت‌هایی دارد که برای برنده شدن نیاز دارید.
چه چیزی یک زنجیرهتامین را چابک می کند؟
قابلیت‌ها، معیارهای کلیدی عملکرد و انتظارات عملکرد مربوط به چابکی به اندازه کارایی زنجیره تامین استاندارد یا به خوبی تعریف نشده‌اند. و تمرکز بر چابکی براساس استراتژی کلی شرکت و طراحی زنجیرهتامین برای حمایت از آن استراتژی متفاوت خواهد بود. با این حال، در تجربه ما، چابکی را می توان در چهار زمینه ساخت:
سنجش تقاضا
روابط مشارکتی
یکپارچه‌سازی فرآیند
یکپارچه‌سازی اطلاعات
هر یک از این حوزه‌ها دارای قابلیت‌های جدیدی هستند، اما مهم‌تر از آن، نیاز به درک جدیدی از نقش چابکی در ایجاد مزیت رقابتی دارند. همانطور که آنها چابکی را در عملیات خود ایجاد می‌کنند، مدیران زنجیره تامین باید تعادل مناسبی را بین چابکی، انعطاف‌پذیری و کارایی ایجاد کنند.
سنجش تقاضا
توانایی درک و پاسخ به تغییرات تقاضا، شروع خوبی است. با این حال، زنجیرهتامین چابک یک گام فراتر می‌رود و تغییرات را پیش‌بینی می‌کند، شبکه تولید و توزیع را به آرامی پیکربندی می‌کند و با توجه به تقاضاها و فرصت‌های جدید برای رشد سودآور، به سمت منابع قوی عرضه می‌چرخد. در یک زنجیره تامین چابک، مدیران معیارهایی را دنبال می‌کنند که شامل میانگین تعداد روزهای بین حس کردن تقاضا برای یک محصول جدید و رساندن آن به بازار، و همچنین تعداد کلی محصولات معرفی‌شده براساس سنجش فعال ترجیحات مشتری جدید است.
روابط مشارکتی
مدیران زنجیرهتامین که در این زمینه سرآمد هستند، در واقع به مراکز اطلاعاتی تبدیل می‌شوند و داده‌ها و مشاهدات را از منابع متعدد برای درک فرصت‌ها و ریسک‌ها دریافت می‌کنند. آنها در همکاری با شرکای کلیدی زنجیره تامین خود برای پاسخگویی هماهنگ به این فرصت‌ها سرآمد هستند. آنها با مشتریان کلیدی همکاری می‌کنند، اطلاعات بازار را مبادله می‌کنند و پیش‌بینی‌های تقاضا و جریان محصول را همسو می‌کنند. آنها همچنین دارای تبادل اطلاعات دو طرفه با درصد بیشتری از تامین‌کنندگان ردیف 1، به اشتراک‌گذاری موجودی، برنامه تولید و اطلاعات ظرفیت برای بهینه‌سازی بهتر پاسخ زنجیرهتامین انتها به انتها، در مقابل تنها یک شرکت واحد از آن هستند.
یکپارچه‌سازی فرآیند
سازمان‌های زنجیره تامین چابک موانع عملکردی سنتی را از بین می‌برند و بر بهینه‌سازی فرآیندهای سرتاسر تمرکز می‌کنند. این به طور اساسی سرعت واکنش سازمان به تغییرات را تغییر می‌دهد. زمان‌های چرخه فرآیند که به‌طور سنتی بر حسب ماه اندازه‌گیری می‌شد، در هفته‌ها اجرا می‌شوند. فرآیندهای هفتگی به فرآیندهای روزانه تبدیل خواهند شد. و مرزهای بین برنامه‌ریزی و اجرا محو خواهد شد. برای برخی از سازمان‌ها، توانایی پاسخگویی سریع ممکن است منجر به درجه بیشتری از یکپارچگی عمودی و کنترل مستقیم بر درصد بالاتری از گره‌ها در سراسر زنجیره تامین انتها به انتها، از جمله کارخانه‌های تولید، مکان‌های عرضه، و نقاط دسترسی مشتری شود. به عنوان مثال، تسلا نسبت به بسیاری دیگر از سازندگان تجهیزات اصلی خودرو به صورت عمودی ادغام شده است. به این ترتیب، با استفاده از مهندسین نرم‌افزار داخلی خود برای نوشتن کد برای تراشه‌های جایگزین، از بحران عرضه در تراشه‌های رایانه‌ای کنار زد. در حالی که دیگر خودروسازان مجبور شدند خطوط مونتاژ را در حالی که منتظر تراشه بودند تعطیل کنند، تسلا تولید خودروهای تمام الکتریکی خود را در سال 2021 تا 80 درصد افزایش داد.
یکپارچه‌سازی اطلاعات
فناوری‌هایی که به سرعت در حال پیشرفت هستند مانند رایانش ابری، 5G، اینترنت صنعتی اشیا، و هوش مصنوعی، دیجیتالی شدن زنجیره‌های تامین را هدایت می‌کنند و به طور فزاینده‌ای از اطلاعات بر دارایی‌ها استفاده می‌کنند. سازمان هایی که به دنبال افزایش ضریب چابکی خود هستند، اغلب به دلیل ناتوانی در به اشتراک‌گذاری آسان و سریع اطلاعات در سراسر سازمان، دچار مشکل می‌شوند. همین محدودیت در هنگام به اشتراک‌گذاری اطلاعات در میان نهادهای زنجیره تامین گسترده، چالش برانگیزتر است. به همین دلیل است که زنجیره‌های تامین چابک بر به‌موقع بودن اطلاعات و درصد داده‌ها نظارت می‌کنند که در آنها قابلیت مشاهده و دسترسی در زمان واقعی یا حتی بهتر از آن در زمان مناسب دارند. آنها همچنین بر غنا و یکپارچگی این اطلاعات تمرکز می‌کنند زیرا برتری زنجیرهتامین چابک توسط داده‌های دقیق و سیگنال‌های غنی شده هدایت می‌شود.
