مطابق با گزارشی که در مرکز پژوهش‌های اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران و کمیسیون حمل و نقل اتاق ایران درباره وضعیت حمل و نقل، ترانزیت و چالش‌های این بخش اعلام شد، مشخص گردید که چالش‌های بخش حمل و نقل ایران به دو بخش کوتاه مدت و میان مدت تقسیم می‌شود.
با توجه به اعلام این مرکز، چالش‌هایی مانند «نبود مرجع هماهنگ کننده ترانزیت در کشور»، «خود مالکی ناوگان حمل و نقل جاده ای» و «اتکای هزینه‌های جاری سازمان‌های زیربخشی حمل و نقل به درآمدهای آنها» در دسته چالش‌های کوتاه مدت قرار می‌گیرند.
چالش‌هایی مانند «نبود نهاد راهبر لجستیک در کشور»، «فرسودگی ناوگان حمل و نقل»، «وجود موانع در رقابتی شدن حمل و نقل جاده ای»، «حکمرانی نامتوازن در بخش حمل و نقل کشور» در دسته مشکلات میان مدت قرار می‌گیرند که برای مدیریت آنها به مجموعه اقداماتی در قالب برنامه‌های میان مدت نیاز است.
ترانزیت
اگر کلیه مبادلات کشورهای مستقر در مسیر کریدور شمال-جنوب و به میزان حدود یک سوم مبادلات کالاهای چین و اروپا از مسیرهای ایران صورت بگیرد و میزان درآمد مستقیم حاصل از این نوع ترانزیت برای ایران را حدود ۷۵ دلار برای هر تن در نظر بگیریم، کسب درآمد ۱۱ میلیارد دلاری از این مسیر برای ایران امکان پذیر می شود.
مرکز پژوهش‌های اتاق ایران با اشاره به مشکلاتی در سر راه توسعه ترانزیت از جمله تحریم‌ها، می‌افزاید در کنار تحریم‌ها، ناهماهنگی‌های داخلی هم در عدم توسعه ترانزیت مؤثر است.
لذا به منظور برطرف کردن این ناهماهنگی‌ها پیشنهادهایی به این شرح قابل ارائه است:
– ایجاد نظام و متولی واحد برای بخش حمل و نقل کشور
– تجمیع وظایف حمل و نقلی در یک وزارتخانه؛
– ایجاد ستاد ترانزیت
– اصلاح احکام مرتبط با حمل و نقل در قانون تعزیرات حکومتی و قانون مبارزه با قاچاق کالا و ارز
– واگذاری نقش ویژه به گمرک
– به روز بودن رانندگان و شرکت‌های حمل و نقل نسبت به قوانین و مقررات بین المللی
– اعتماد به شرکت‌های بین المللی حمل و نقل
نبود نهاد راهبر لجستیک در کشور
مرکز پژوهش‌های اتاق ایران در بخش دیگری از این پژوهش به نبود نهادراهبر لجستیک در کشور اشاره و بیان می‌کند: طبق اطلاعات گزارش شاخص‌ها و نماگرهای عملکرد لجستیک در سال ۲۰۱۸ متوسط شاخص لجستیک برای ۱۳ کشور منطقه که صادرات ایران به آنها از طریق جاده امکان پذیر است، معادل ۲.۵ است که این رقم از عملکرد ۱۱۴ کشور از ۱۶۰ کشور فهرست پایین‌تر است.
ایران با رتبه ۶۴ و شاخص ال پی آی ۲.۸۵ از تمامی کشورهای منطقه به جز ترکیه با شاخص ۳.۱۵ وضعیت بهتری دارد.
مطابق با پژوهش های فوق ناوگان باری کشور در پایان سال ۱۴۰۰ به طور تخمینی ۱۹.۳ سال را داشته است. وسایل نقلیه عمومی که وظیفه حمل و نقل بار به عهده و عمر زیر یک سال داشتند حدود ۱.۷ درصد و سایر ناوگان باری کشور و وسایل حمل و نقل عمومی کالا که بالای ۵۰ سال سن داشتند حدود ۱.۲ درصد ناوگان باری کشور را تشکیل داده است.
یارانه پنهان سوخت در بخش حمل و نقل جاده‌ای شامل بار و مسافر برای سال ۱۳۹۹ رقمی در حدود ۲۳۶ هزار میلیارد تومان برآورد می‌شود.
